125. Bijzonder drukwerk in Brussel

Afgelopen donderdag en vrijdag was ik in de KB Brussel op een symposium over bijzondere boeken - kunstenaarsboeken, private press boeken, grafische vormgeving - en conserveringskwesties die zich daarbij voordoen. Tussendoor even tijd om in de leeszaal voor Oude en kostbare drukwerken enkele boeken te bekijken voor een artikel waaraan ik werk.

Je spullen kun je in de KB Brussel in een literaire locker opbergen en ik probeerde een paar literatoren uit, vrijdag was dat Willem Elsschot. Beviel prima.

Lockers in de KB Brussel

Er waren een paar interessante presentaties, zoals die van de private pressmannen Rein Ergo en Boris Rousseeuw, die over hun ervaringen spraken - kunstenaars en auteurs die onafhankelijk van de drukker aan een boek werkten (Ergo) en het verdwijnen van alle vaklui en industrieën die een private press nodig heeft zoals lettergieterijen en papiermolens (Rousseeuw). Kunstenaar/organisator/uitgever Thorsten Baensch slijt zijn kleine oplagen bijna allemaal aan bibliotheken en musea en vindt dat dit zijn manier is om het boek een groter publiek te laten bereiken (maar dan moet de bibliotheek dus aan het werk als distributeur, zou je kunnen zeggen). 

Sommige van Thorstens uitgaven bevatten 'samples' van eetwaren, kruiden of deegwaar - hoe met zulke zaken om te gaan? Dat kwam aan de orde in een boeiend verhaal van Julie Gilman over de moeilijkheden bij het conserveren van boeken met bederfelijke waar - zie mijn blog over eetbare boeken. Zij vertelde onder andere dat het dilemma vaak is: laten we de kunstenaar het zelf repareren of laten we dat over aan restauratoren? In het eerste geval krijg je meestal een helemaal nieuw object (wat versleten is kan volgens veel kunstenaars gewoon in de prullenmand) en in het tweede verlies je iets (of zelfs veel) van de authenticiteit van het object, doordat de oorspronkelijke materialen niet meer te krijgen zijn. 

C'est la vie, werd er in de zaal geroepen.

Want ja, het was natuurlijk wel een veeltalig symposium, met Fransen, Belgen en Duitsers die Frans spraken, Belgen en Duitsers die Engels spraken en slechts een paar Belgen die hun presentatie in het Nederlands gaven.

De conservator van Musée royal de Mariemont, Sofiane Laghouati, constateerde in zijn toespraak over de vaak gescheiden literaire en kunstzinnige kunstenaarsboeken dat er allengs meer samenwerkingsvormen kwamen bij het maken van zulke bijzondere boeken, vooral als het ging om productie en distributie. Waar vroeger een kunstenaar alles in eigen hand hield, is dat tegenwoordig vaak onmogelijk. Daar had ik wel wat meer over willen horen, want de cross overs tussen de verschillend terreinen - grafisch ontwerp, kunst en typografie - zijn een internationaal verschijnsel, zoals ik vorige zomer in het boek Artists & Others ook liet zien.

In de zaal was eigenlijk van een cross over tussen de verschillende experts, kunstenaars, drukkers en ontwerpers weinig te merken, eigenlijk waren er maar weinig aanwezigen die in al die terreinen belang stellen. Dat moet nog groeien. Hopelijk kan de KB Brussel daaraan bijdragen met een volgend symposium?

124. Verzamelen in Helmond?

Vanavond zendt Omroep Helmond live een radio-gesprek uit over mijn boek De complete verzameling. Notities over het einde van boekencollecties (verschenen bij uitgeverij De Buitenkant).

Eddy Schuyer overhandigt het eerste exemplaar
van De complete verzameling aan de auteur
(foto: Fred Bijsmans)

Waarom Helmond?

Wist ik ook niet, maar in Helmond is momenteel een fototentoonstelling over verzamelingen te zien in Bibliotheek Helmond-Peel. De foto's zijn gemaakt door Hetty de Groot die onder andere een schelpencollectie, een collectie zepen en een collectie van potloden en gummetjes heeft vastgelegd. 

Boeken zijn natuurlijk met alles vergelijkbaar, maar zeker met zeep.

Wanneer spreek ik? Tussen acht en negen uur, dinsdagavond. Radio Helmond.

Schutbladen door Hansje van Halem
in De complete verzameling

123. Nooit meer slapen?

Vanochtend een gesprek gevoerd met Mathijs Deen, programmamaker van de VPRO. Hij maakte in de KB opnamen voor het programma 'Nooit meer slapen' dat aan het begin van de nacht wordt uitgezonden, vanaf 12 uur. Vanavond dus.

Onderwerp van ons gesprek was mijn boek De complete verzameling. Notities over het einde van boekencollecties.

Op locatie opgenomen, zodat we ook wat boeken kunnen laten 'zien': ik 'toonde' enkele boeken die we door aankoop/schenking hebben ontvangen: vier verschillende exemplaren van de eerste druk van De stille kracht van Louis Couperus uit de collectie van dominee Eekhof en een uitgaafje met recepten voor wietgerechten, een van de vele honderden boeken die de KB ten geschenke kreeg van Jan Noorlandt, die op markten en onvermoede plekken boeken vindt die in de KB collectie nog ontbreken.

Link naar Uitzending gemist.

Zie ook: 

Collectiebeschrijving: Louis Couperus

Blog: Koken met wiet