woensdag 10 februari 2016

92. Een vliegende drukkerij

Na een dagje onderzoek in het Nationaal Archief - op zoek naar drukkerijen op schepen - en aanvullend onderzoek in kranten via Delpher vond ik een verwijzing naar een vliegende drukkerij.

De Limburger Koerier van 30 april 1934 weet te melden dat het grootste vliegtuig ter wereld een Sovjettoestel is, de Maxim Gorki (genoemd naar de auteur). 


Limburger Koerier, 30 april 1934
Het was een propagandatoestel, zegt de krant, met 'een enorm sterken luidspreker, foto- en projectie-apparaten enz. Er is zelfs een kleine drukkerij aan boord'.

De radiozender aan boord werd de Stem van de Hemel genoemd; ook waren er volgens Wikipedia een donkere kamer voor het ontwikkelen van foto's, een filmprojector en een bibliotheek. De Nederlandstalige pagina van Wikipedia noemt geen drukkerij. Was er alleen maar een stencilmachine, of echt een klein drukpersje, met letterkasten en al, en dus ook een zetter/drukker? De Engelse pagina van Wikipedia vermeldt overigens wel dat er 'printing machinery' aan boord was, maar die noemt de bibliotheek dan weer niet.

Het tijdschrift Flight (9 augustus 1934) besteedde ook aandacht aan het vliegtuig en beschreef de exacte indeling van het toestel:

Van voren naar achteren waren er: een salon, de cockpit (er schuin boven, zoals op de foto te zien is), een passagierscabine, een kamer voor de radiozender, een kantoor voor de redactie, nog een ruimte voor passagiers met een café en buffet, een derde ruimte voor passagiers, de bioscoopzaal, een kamer met een microfoon en de radio-ontvanger, gevolgd door andere ruimtes voor de passagiers, bagageruimte en een wc. Er was ook een aparte ruimte ingericht voor de 'rotary press'; die was, net als de donkere kamer, ondergebracht in een van de vleugels. 

Maxim Gorki
De beschrijvingen van het vliegtuig maken niet duidelijk op wie die propaganda nu gericht was. Maar die was niet alleen bedoeld voor de bewoners van streken waarover het vliegtuig vloog - via de onderaan het toestel bevestigde luidspreker werden lezingen verzonden, maar ook muziek en nieuwsberichten, die tot op 3000 voet te horen zouden zijn. De propaganda was ook gericht op de passagiers in het vliegtuig. 

Popular Science Monthly (March 1935) wist te melden dat de drukpers speciaal voor het vliegtuig was ontworpen, en dat die per uur 10.000 exemplaren kon drukken van een geïllustreerde krant op het formaat van 40 bij 30 centimeter. Die werd niet tijdens de vlucht gedistribueerd, maar pas als het toestel weer was geland, wat toch een beetje een omslachtige, nutteloze indruk maakt. Maar ja, dat heb je met propaganda wel vaker.

Veel vlieguren heeft het vliegtuig niet kunnen maken. Al een jaar later was het betrokken bij een ongeluk tijdens een demonstratievlucht en stortte het neer in een woonwijk.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten