41. Het Kunstenaarsboek: om te lezen of om te bekijken? (9)

Kunstenaars gebruiken allerlei technieken om betekenissen aan te brengen in een boek. In dit boek uit 2001 vervaagt de grens tussen beeld en woorden: L'Encre des tranchées [De inkt uit de loopgraven].

Pierre Walusinski, L'Encre des tranchées (2001)

Hier wordt tekst als beeld gebruikt, maar tegelijk is de tekst opgebroken in stukken. Die stukken passen wel in beeldende zin, maar niet grammaticaal bij elkaar.

Pierre Walusinski, L'Encre des tranchées (2001)

Deels gedrukt als loodzetsel, deels in fotogravure, werd dit boek gemaakt door de laatste letterstempelsnijder van de Franse nationale drukkerij, thans boekhandelaar, Pierre Walusinski.

De teksten in L'Encre des tranchées zijn ontleend aan brieven van soldaten uit de Eerste Wereldoorlog. Sommige brieven zijn geschreven door soldaten die van verraad werden beschuldigd (vlak voor hun executie), of die door de vijand gevangen werden genomen, andere brieven zijn door gewonden geschreven. Sommige van deze briefschrijvers overleefden de oorlog, andere stierven in de loopgraven. Getuigenissen uit de hel van de oorlog, de Grande Guerre.

Pierre Walusinski, L'Encre des tranchées (2001)

Hier nog een detail. De letterlijke tekst van de brieven is als voor een partituur gebruikt, dus zoals een componist met een libretto omspringt. Dat is bijvoorbeeld te zien in het herhalen van het woord 'Quand': toen. Het staat er een paar keer, bovenaan de centrale verticale regel: Toen, toen, toen.

[Wordt vervolgd.]